Van het vroege voorjaar tot in het najaar is het genieten geblazen in de natuur: in elke maand zijn er vlinders te spotten en te bewonderen. Wie vaker deze fladderaars voorbij wil zien komen, maakt zijn tuin of balkon klaar voor vlinders. Om het ze naar de zin te maken, is het belangrijk dat je de juiste bloemen en planten aanplant of pot. Lees alle tips om vlinders te lokken naar je tuin of balkon.

Vlinders in Nederland

Bij velen is het al langer bekend: vlinders doen het de laatste jaren slecht in ons land. Ze vinden nog weinig bloeiende bloemen om van te leven. In Nederland leven zo’n 58 verschillende soorten dagvlinders. Zij reageren echter snel op het milieu en de klimaatverandering. In de hete, droge zomer van 2018 waren in het zuiden van het land nauwelijks nog vlinders te vinden. In het noorden en noordwesten viel de hitte mee en werden nog wel veel diverse soorten gespot. Ook wordt de kans op uitsterven voor vlindersoorten steeds groter doordat hun leefgebied verdwijnt. En vlinders lijden onder de bestrijding van andere insecten. Gebruik om die reden nooit (bio)gif in je tuin. Dit doodt verschillende dieren in je tuin, waaronder bijen, lieveheersbeestjes en vlinders. Ook bij biologische middelen komt het er dus eigenlijk op neer dat alle rupsen ervan doodgaan.

Vlinders houden van warmte

Vlinders zie je niet als het kouder weer is (minder dan 20 °C). Dat komt doordat ze koudbloedig zijn en de warmte van de zon nodig hebben om te kunnen vliegen. Vandaar dus dat je op zonnige dagen vele soorten kunt tegenkomen en op koudere dagen geen enkel exemplaar ziet. Want bij kou, wind of regen zoeken ze een beschut plekje op en wachten op beter weer.

Wat vlinders eten

Vlinders leven hoofdzakelijk van nectar uit bloemen. Daarin zitten suikers, eiwitten en vitamines. Bloeiende bloemen en planten vormen dus het voedsel voor vlinders en zo kun je ze lokken. Sommige vlinders, zoals dagpauwoog of atalanta, eten ook andere dingen. Rottend fruit bijvoorbeeld, dat in september en oktober in boomgaarden is te vinden. Dat is slim van ze, want in deze periode zijn er nog weinig bloeiende bloemen te vinden. Maar ze lusten het altijd, dus wie weet lok je een mooi exemplaar naar je tuin als je rotte druiven, een pruim of appel neerlegt.

Wat rupsen eten

Ook de rupsen hebben zo hun voorkeur voor bepaald voedsel. Ze leven van wilde planten. Vlinders leggen hun eitjes op een plant naar keuze, die voor elke soort een andere is. Dit is een waardplant: de plant waar de rupsen uitkomen en van gaan eten. Erg bekend is natuurlijk de buxusmot die nagenoeg uitsluitend buxus eet. Wie graag een dagpauwoog, kleine vos, gehakkelde aurelia of atalanta spot, laat vooral brandnetels staan. De rupsen zijn namelijk afhankelijk van dit ‘onkruid’. Niet alle vlinders zijn kieskeurig. Zo legt het bruin zandoogje zijn eitjes op willekeurig welke soort gras; de rupsen lusten ze allemaal. En de naam zegt het al: koolwitjes houden van koolplanten.

Geen vlinders in de tuin?

Je kunt een tuin vol bloemen hebben, maar toch geen enkele vlinder zien fladderen. Waarschijnlijk staan er dan te veel planten in je tuin waar vlinders niet van houden. Omdat er geen nectar in zit of omdat het geen waardplant is. Aan deze planten hebben vlinders niets: hortensia, hosta, geranium (Pelargonium), tulpen, rozen en klaprozen.

Planten waar vlinders op afkomen

Tuinen zijn een belangrijk leefgebied voor vlinders. Met lang bloeiende, nectarrijke bloemen en voedselplanten trek je rupsen en vlinders (en ook bijen) aan. Met deze planten wordt vlinders lokken een makkie.

• Aster (Aster)
• Damastbloem (Hesperis matronalis)
• Duizendblad (Achillea)
• Hemelsleutel (Sedum sempervivum)
• Herfstaster (Aster novi-belgii)
• Hulst (Ilex)
• IJzerhard (Verbena)
• Judaspenning (Lunaria annua)
• Klaver (Trifolium)
• Klimop (Hedera)
• Koninginnenkruid (Eupatorium)
• Lavendel (Lavandula)
• Marjolein (Origanum laevigatum)
• Ooievaarsbek (Geranium)
• Pinksterbloem (Cardamine pratensis)
• Rode zonnehoed (Echinacea purpurea)
• Sneeuwbal (Viburnum)
• Struikveronica (Hebe)
• Tandzaad (Bidens)
• Venkel (Foeniculum)
• Vlambloem (Phlox)
• Vlinderstruik (Buddleja)
• Wilde hyacint (Hyacinthoides non-scripta)
• Winterheide (Erica carnea)
• Zonnebloem (Helianthus annuus)

 

Klimop in het najaar

In het najaar zien we nog maar weinig bloeiende planten om ons heen. De klimop is een uitzondering, die heeft zijn hoogtijdagen in de herfst en heeft juist dan nectar. Een perfecte snack voor vlinders om nog bij te tanken voordat ze in winterslaap gaan of de lange reis naar warmer oorden aangaan. Klimop heeft nog een voordeel: dit is de waardplant van het boomblauwtje. De rupsen eten namelijk klimop, hulst en heide.

Deze vlinders bezoeken je balkon

Woon je vier hoog en heb je slechts een klein balkon? Dat wil niet zeggen dat je geen vlinders kunt lokken. Een paar sterkere soorten vliegen tot 1 km hoog, zoals de kleine vos, dagpauwoog, distelvlinder of de atalanta (bron: de Vlinderstichting). Het is wel slim om de planten aan of op de rand van je balkon te hangen, zodat ze in de zon hangen en ook in het zicht/geur van vlinders, bijen en hommels. Lavendel, struikveronica en tandzaad zijn planten die je zeker eens moet proberen op je balkon.

Tips voor meer vlinders op je balkon of in je tuin

Als je nog niet zover bent om je gazon om te toveren in een bloemenweide voor de vlinders of je hebt simpelweg geen gazon, kun je ook voor andere opties gaan. Enkele tips om vlinders te lokken naar je tuin of balkon.

• Plant in september bloemen in potten. Zo trek je juist dan nog vlinders aan. Denk bijvoorbeeld aan struikveronica, lavendel, aster of hemelsleutel.
• Ook een kruidentuin in bak of volle grond is een goed idee. Kies een selectie kruiden uit de bovengenoemde lijst van favorieten en zorg voor een fijne, zonnige plek.
• Zorg voor voldoende begroeiing in de zon, bijvoorbeeld klimplanten tegen een schutting of gevel. Hoe meer zonnige plekjes, hoe grote de kans op een vlinder.
• Omdat insecten en dus ook vlinders overwinteren, is het beter niet te snel verdorde en uitgebloeide planten weg te halen. Doe dit pas als het voorjaar in volle gang is, zodat je zeker weet dat er geen vlinders of andere diertjes meer tussen zitten.
• Wist je dat er ook vlinderhuisjes zijn? Deze vul je met wat verdorde blaadjes en hang je op een beschutte plek in de tuin of onder een afdak. Overwinterende vlinders vinden hier misschien een plek om de winter door te komen.

Lok ook nachtvlinders naar je tuin

Dagvlinders kennen we, maar je kunt dit diertje ook helpen door nachtvlinders naar je tuin te lokken. Er zijn vele soorten, onderverdeeld in families als de spinneruilen, tandvlinders, wortelboorders of nachtpauwogen. Het zijn er te veel om op te noemen: zo’n 2400 soorten in Nederland alleen al. Het lokken van nachtvlinders kun je doen met zoetigheden, vooral in het voorjaar. Een eenvoudig mengsel van stroop en suiker aangelengd met een beetje bier, kan al resultaat opleveren. Plaats het mengsel niet in een bakje, maar smeer het op de bast van een boom of struik op een donkere, windstille plek. Dankzij de alcohol ruiken de vlinders van verre dat er wat lekkers te halen is (bron: Vlinderstichting). Tip: veel soorten nachtvlinders worden in de schemering van een warme dag actief. Met een zaklamp kun je kijken of je bezoekers hebt.

Benieuwd welke vlinder dat nu is, die je daar ziet fladderen? Lees meer over negen veelvoorkomende vlinders herkennen in je tuin.