Waarom doet een brandnetel pijn?
Waarschijnlijk ben je wel minstens één keer in je leven in aanraking gekomen met een brandnetel en de bijbehorende pijnlijke sensatie. De pijn wordt veroorzaakt door de kleine, holle haartjes op de bladeren en stelen van de brandnetel. Deze haartjes bevatten irriterende stoffen, zoals histamine, acetylcholine en serotonine, die vrijkomen wanneer de haartjes breken bij aanraking. Het resultaat is een brandend, jeukend gevoel op de huid.
Wat moet je doen als je brandnetel aanraakt?
Als je per ongeluk een brandnetel aanraakt, hoef je niet in paniek te raken. Hoewel de pijn vervelend kan zijn, is het meestal niet gevaarlijk. Het beste wat je kunt doen, is de aangetaste huid grondig spoelen met water om eventuele brandharen te verwijderen. Gebruik witte wijnazijn of de plant weegbree, want deze verlichten een beetje de jeuk. Ze zorgen namelijk allebei ervoor dat het zuur (wat is ontstaan door de brandnetels) zich gaat afbreken. Daarnaast kun je de jeuk verlichten door het aanbrengen van een verkoelende gel of een natuurlijke remedie, zoals aloë vera of een verkoelende kompres.
Verschil tussen grote en kleine brandnetel
Er zijn verschillende soorten brandnetels, maar de twee meest voorkomende zijn de grote brandnetel (Urtica dioica) en de kleine brandnetel (Urtica urens). Het belangrijkste verschil tussen deze twee is hun grootte. Zoals de naam al aangeeft, is de grote brandnetel groter en heeft hij grotere bladeren en brandharen. De kleine brandnetel daarentegen is kleiner en heeft kleinere bladeren en fijnere brandharen. Beide soorten hebben vergelijkbare toepassingen en voordelen.
Waar is brandnetel allemaal goed voor?
Ondanks hun vervelende reputatie als onkruid, hebben brandnetels vele gunstige eigenschappen. Brandnetels zijn een waardevolle bron van voedingsstoffen, waaronder vitamine A, C, en K, ijzer, calcium en eiwitten. Ze worden al eeuwenlang in de traditionele geneeskunde gebruikt vanwege hun ontstekingsremmende en diuretische eigenschappen. Brandnetels kunnen helpen bij de behandeling van verschillende aandoeningen, zoals artritis, allergieën, urineweginfecties en huidaandoeningen.
Brandnetel eten
Brandnetels kunnen op verschillende manieren worden gegeten. Het is essentieel om ze eerst te koken of te blancheren om de brandharen te neutraliseren en de irriterende stoffen te verwijderen. Daarna kunnen ze worden gebruikt in soepen, stoofschotels, smoothies of als toevoeging aan salades. Gedroogde brandnetels kunnen worden gebruikt om heerlijke en voedzame brandnetelthee te maken, die niet alleen lekker is maar ook veel gezondheidsvoordelen biedt.
Koken met brandnetel: omelet
Het bereiden van een brandnetel omelet is geen hogere wiskunde. Dit heb je nodig voor een flinke omelet met brandnetel:
- 300 g brandnetels
- 6 bosuien
- 2 sjalotjes
- (Olijf)olie
- Snuf zout
- 8 eieren
- Peper
- 150 g roomkaas of strooikaas
- Eventueel een handje verse munt (gehakt)
Zo maak je het:
- Om te beginnen was je de verse brandnetels goed en knip je de hardere stelen eraf. Gebruik alleen de bladeren en zachte delen. Dan kook je de brandnetels en giet ze af; door ze te koken gaat de ‘brand’ eruit. Dep de brandnetels goed droog, zodat er zo min mogelijk vocht aanwezig blijft. De planten zijn nu klaar om gebruikt te worden in de brandnetelomelet.
- Snijd de bosui, sjalot en brandnetels in stukjes. Verhit een laagje olie in een pan en bak de bosui en sjalot enkele minuten. Bak de brandnetels enkele minuten mee. Klop de eieren met zout en peper en voeg het mengsel toe. Laat de omelet even bakken en draai hem dan om. Vervolgens kun je de kaas erover strooien. Optioneel: garneer de omelet met munt.
Brandnetelthee
Brandnetelthee is een populaire drank die wordt gewaardeerd om zijn aardse smaak en gezonde eigenschappen. Het drinken van brandnetelthee kan helpen bij het ontgiften van het lichaam, het bevorderen van de spijsvertering en het verlichten van ontstekingen. Om brandnetelthee te maken, giet je kokend water over gedroogde brandnetelbladeren en laat je het een paar minuten trekken. Voeg indien gewenst een beetje honing toe voor zoetheid.
Brandnetelgier: een veelzijdig middel
Heb je genoeg gekookt met brandnetels, maar staat er nog een overvloed aan in de tuin die je wilt elimineren? Gooi ze niet weg, maar maak er brandnetelgier van. Het is een effectief middel tegen onder meer bladluis, meeldauw, wortelvlieg en roest. Als vloeibare bemesting werkt het ook preventief; de bodem krijgt een stikstofboost waar soorten als tomaten, komkommers, fruitbomen en bessenstruiken van profiteren. Brandnetelgier maak je zo: laat een kilo niet-bloeiende brandnetels tien dagen gisten in een afgesloten vat met tien liter regenwater. Roer dagelijks om. Voor gebruik verdun je het mengsel met water: als meststof 1:10, als insectenbestrijding 2:10.
Brandnetel kweken
Overtuigd van dit ‘onkruid’? De eenjarige plant is gemakkelijk zelf te kweken. Zaai brandnetels of graaf er een aantal uit bij iemand die ze in overvloed heeft. Brandnetel is niet erg kieskeurig, maar groeit het hardst op een goed bemeste bodem. Houd er rekening mee dat het kruid zich makkelijk verspreidt. Voor je het weet staat je hele tuin vol met brandnetels. Kweek ze daarom in een hoekje van de tuin of in een pot.
Tip: wist je dat brandnetels ook heel fijne planten zijn voor vlinders? Soorten als atalanta, kleine vos en dagpauwoog leggen er hun eitjes op voor een volgende generatie rupsen.
