Om maar direct met de deur in huis te vallen: libellen en juffers kunnen niet steken. Ze hebben namelijk geen angel. Er is dus geen enkele reden om bang voor ze te zijn. Probeer echte libellen en juffers, net als vlinders en bijen, naar je tuin te lokken en geniet van de mooiste soorten.
Zijn het libellen of juffers?
De orde der libellen (Odonata) bestaat uit twee onderorden: de juffers en de ‘echte’ libellen. De echte libellen worden vaak kortweg ‘libelle’ genoemd. Met libellen kan dus zowel de hele groep (inclusief juffers) worden bedoeld, of alleen de echte libellen. En dat kan soms verwarrend zijn. Het fysieke verschil tussen de juffer en de libel zit hem voornamelijk in de vleugels. De vleugels van een juffer hebben alle vier dezelfde vorm. Dat is bij de libel niet zo. Daarnaast heeft een juffer in rust zijn vleugels dichtgeklapt op zijn rug, terwijl een libel de vleugels openslaat als zij op een takje of stengel zit. In Nederland zijn zo’n 71 verschillende soorten libellen (inclusief juffers) ontdekt. Veelvoorkomende soorten libellen in ons land zijn onder andere de azuurwaterjuffer (Coenagrion puella), gewone pantserjuffer (Lestes sponsa), blauwe glazenmaker (Aeshna cyanea), glassnijder (Brachytron pratense) en de bloedrode heidelibel (Sympetrum Sanguineum). En die mooie, knallend blauwe libelle? Dat is de weidebeekjuffer (Calopteryx splendens).
Wat eet een libel?
Libellen eten veelal kleine, vliegende insecten zoals muggen, vliegjes en motjes. Ze eten zittend maar kunnen ook eten terwijl ze vliegen. De larven leven in het water en eten allerlei minuscule waterbeestjes en zelfs kleine visjes of kikkervisjes. Ook zijn het kannibalen want de larven eten ook libellenlarven, zolang die maar kleiner zijn dan de larf zelf. Overigens is de larf van een libel zelf ook voedsel voor verschillende waterdieren. Daarom proberen ze zich zo goed mogelijk te verstoppen.
Hoe lang leeft een libelle?
Een libel leeft het grootste deel van haar leven als larve onder water. Dit betreft veelal een jaar, en bij sommige soorten zelfs enkele jaren. Hierna wordt de libel een imago, dat is zoals wij het insect kennen. Om te transformeren klimt de larve eerst uit het water en het duurt ongeveer een uur voordat de libelle uit de huid van de larve sluipt. De imago, de volwassen libelle, wordt slechts enkele weken tot enkele maanden oud. Grootste doel van de imago? Voortplanten!
Lok libellen en juffers naar je tuin
Libellen zijn prachtig, ze eten muggen (supernuttig) en ze steken dus niet. Lok ze dus gauw naar je tuin. De libel leeft het grootste deel van zijn leven rondom of in het water. Met andere woorden: een vijver is een vereiste om libellen naar je tuin te lokken. Liefst geen strakke vijver met koikarpers, maar een natuurlijke waterpartij vol planten. Dit hoeft geen enorme poel te zijn, vaak is 1,5 m2 al voldoende. Tip: een ingegraven oude badkuip voldoet prima. Zorg door middel van zuurstofplanten voor een zuurstofrijke vijver, dit is belangrijk voor de larven van libellen. Ook mag het water niet troebel worden en moet er voldoende zon zijn. Een vijver met veel vissen is voor de insecten niet fijn: zij zullen het merendeel van de larven opeten. Wil je meer weten over planten in je vijver? Check dan het artikel Waterplanten voor je zelfgemaakte waterplaats.
Vrouwelijke libelle heeft een trucje
Een aantal jaren geleden ontdekte onderzoeker Rassim Khelifa aan de Universiteit van Zürich iets heel bijzonders aan vrouwelijke libellen. Zij ‘schudden’ opdringerige mannetjes af met een bijzonder trucje: ze zetten hun eigen dood in scène. Het vrouwtje van de venglazenmaker (Aeshna juncea) laat zich plotseling op de grond vallen en doet alsof ze dood is. Dit doet ze zodra er een mannelijke libelle op haar afkomt om te paren. Op die manier slaagt het insect erin om de mannetjes te misleiden. Zo voorkomt de libelle gedwongen gemeenschap en beschermt ze zichzelf. Khelifa zag dat er een achterna werd gezeten door een mannelijke libelle, die vervolgens zijn paarpoging opgaf. De onderzoeker besloot de insecten te observeren en ontdekte toen 27 soortgelijke gevallen. Het trucje blijkt effectief, want 21 van de 27 libellen wisten de mannelijke belagers af te schudden.