Zwaarder dan je denkt
Mensen denken vaak dat alleen volledig platte daken geschikt zijn om te beplanten. Een misverstand, aldus Grad, die al meer
dan dertig jaar groendaken aanlegt. “Eigenlijk kun je alle vlakke, schuine en hellende daken vergroenen”, zegt hij. “Tot een hellingshoek van ongeveer tien graden blijven de lagen door het gewicht uit zichzelf goed liggen. Daarboven moet je extra voorzieningen treffen om te voorkomen dat de groenbedekking gaat schuiven. Denk aan rasters waar je de matten met plantjes op vastzet. Voor daken met dakpannen bestaan er zelfs speciale groendakpannen.” Belangrijk is wel dat een dak sterk genoeg is om het gewicht van de beplanting te dragen. Inclusief voedingslaag is die namelijk zwaarder dan veel mensen denken. De lichtste en daarom meest gebruikte variant met sedum (vetplantjes) weegt per m2 tussen de 40 en 100 kg. Ter vergelijk: het gewicht van dakgrind is zo’n 75 kg per m2. Een dak met grind kun je dus meestal probleemloos door sedum vervangen. Andere vormen van beplanting worden al snel veel zwaarder, omdat ze een dikkere voedingsbodem nodig hebben om te kunnen groeien. Daar moet je dak dan dus wel op berekend zijn. “Mensen denken vaak dat als je op een dak kunt staan, het ook het gewicht van sedumbeplanting kan dragen”, egt Grad. “Maar zo simpel is het niet. Als je over een dak loopt, wordt dat kort- durend belast. Een groendak daarentegen oefent constante druk uit. Daar is meer draagkracht voor nodig. Deze draagkracht berekenen is niet altijd even makkelijk. Daarvoor moet je kijken naar de lengte en dikte van de balken onder de dakbedekking. Soms kun je die van binnenuit zien. Zo niet, moet je een inschatting maken op basis van de bouw en de leeftijd van het huis. Een professional kan dat aan de hand van goede foto’s voor je doen. Ook belangrijk: de dakbedekking moet waterdicht en niet te oud zijn, in ieder geval niet meer dan twintig jaar. Is die ouder, dan is de kans op lekkage groter.”
Tip
Leg een sedumrol in een oud laken en pak het bij de punten vast. Dat maakt het makkelijker om de rol omhoog te tillen, zonder dat ze uit elkaar valt.
Sterk sedum
De meest gebruikte groene dakbedekking is dus sedum: een mix van vetplantjes, die van nature voorkomen op het noordelijk halfrond. Er zijn wel zo’n 350 soorten, maar slechts een klein deel — een stuk of tien — is geschikt als dakbedekking. “De plantjes moeten extreme omstandigheden kunnen weerstaan”, legt Grad uit. “In de zomer kan het op een dak wel 70 ºC worden. Verder is het belangrijk dat ze ondiep wortelen, een lange levensduur hebben en zichzelf voortplanten. Geschikte soorten zijn bijvoorbeeld muurpeper, steenbreek, hemelsleutel, vetkruid en huislook. De meeste bloeien in het voorjaar, gemiddeld zo’n vijf tot zes weken per soort.”
Meer dakgroen
Behalve sedum kun je ook allerlei andere beplanting op je dak aanbrengen. Let op: daarvoor heb je een dikkere voedingsbodem nodig en moet het dak dus meestal (veel) meer gewicht kunnen dragen.
- Een natuurdak sluit het best aan bij de oorspronkelijke natuur en de biodiversiteit van de omgeving. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor wilde bloemen uit Nederland.
- Een turfdak kenmerkt zich door lange, ruige grassen. Voordeel: pas bij een dakhelling van meer dan dertig graden heb je een steunframe nodig.
- Op een energiedak breng je beplanting aan rondom of tussen je zonnepanelen. Die verlaagt de temperatuur op het dak en zorgt zo voor 9 tot 16% meer opbrengst van de zonnepanelen.
Meer weten over andere soorten dakbeplanting dan sedum? Lees hier ons groendak artikel.
Niet bezuinigen
Voor een groen dak gebruik je matten met daarin een mix van sedumplantjes, die je gemakkelijk op je dak kunt uitrollen. De
aanleg kan het hele jaar door en daar komt best nog wel iets bij kijken. Meestal bestaat een groendak uit vijf lagen. De eerste is een beschermlaag, dan komt een laag drainageplaten, die voldoende water voor de plantjes vasthouden en overtollig water afvoeren. De filterlaag komt hier bovenop, deze voorkomt dat voedingskorrels in de drainagelaag terechtkomen. Deze voedingskorrels – oftewel substraat – liggen tussen de drainagelaag en de laag beplanting in. Als je het zelf aanlegt, ben je voor alle lagen samen ongeveer € 40 per m² kwijt. Grad benadrukt om vooral niet op de onderlagen te bezuinigingen. Die zijn namelijk bepalend voor het succes. “We zien regelmatig dat mensen steenwol gebruiken in plaats van drainageplaten. Maar omdat daar geen lucht onderdoor kan, blijft het vaak te nat en gaan wortels snel rotten.” Nog een tip: leg sedummatten niet helemaal tot de rand van het dak, maar maak er een randje omheen van grind of olivijn, dit zijn herbruikbare korrels die CO2 uit de lucht halen. Zo voorkom je dat de plantjes onder de dakrand doorgroeien en daar lekkage veroorzaken, of de waterafvoer verstoppen.
Tientallen jaren plezier
Een sedumdak is zo goed als onverwoestbaar. De plantjes zijn weerbarstig en zaaien zichzelf gemakkelijk uit. Zelfs na een periode van lange droogte of vorst zullen ze bijna altijd weer opkomen. Maar dat wil niet zeggen dat een groendak helemaal onderhoudsvrij is. “Het belangrijkste is dat je één of twee keer per jaar het onkruid tussen de plantjes verwijdert”, zegt Grad. “Daarmee houden ze boven en onder de grond de ruimte die ze nodig hebben. Als je op het sedumdak uitkijkt en de aanblik dus belangrijk is, kun je er eens per jaar speciale voerkorrels op strooien om de plantjes een boost te geven. Met dezelfde reden kun je ze in tijden van droogte af en toe sproeien. Op die manier houd je tientallen jaren plezier van je groene dak.”
