Eenjarig of meerjarig
Ze zien er misschien uit als breekbare plantjes, maar dat zijn het niet. Viooltjes (Viola), zijn best stevig. Niet zo sterk dat ze een langere periode van vorst overleven, maar een enkele onverwacht koude nacht kunnen ze prima aan. De soorten die vaak worden verkocht als bedding in de tuin, zijn meestal eenjarige bloeiers. Maar er zijn ook soorten die twee of meer jaren bloeien. Eigenlijk blijven alle soorten viooltjes lang mooi; van de vroege lente tot de late herfst kun je ervan genieten.
De viooltjesfamilie
Het prettige is dat viooltjes er in allerlei soorten en maten zijn en dat er een- of meerkleurige soorten bestaan. Wil je viooltjes kopen, dan is er keuze uit klein- of grootbloemige varianten. Alle horen bij de viooltjesfamilie (Violaceae), die wereldwijd zo’n achthonderd soorten telt. Zo hebben miniatuurviooltjes kleine bloesems, bijvoorbeeld de hemelsblauwe Viola ‘Baby Lucia’ of de gele Viola ‘Baby Franjo’. Beide meerjarige bloemetjes worden 10 tot 12 cm hoog en hebben heel kleine bloemetjes. De Viola ×wittrockiana bloeit slechts één seizoen, maar is erg goedkoop en heeft vele kleurvariaties. Dit type is wat groter (15-23 cm) en heeft kwetsbare bloemen. Voor een donker paarse, bijna zwarte variant ga je voor Viola ‘Bowles Black’.
Maarts viooltje
Bekender is waarschijnlijk het maarts viooltje (Viola odorata, 5-15 cm), met een dieppaars-blauwe kleur en soms een witte of roze kern. Het is een meerjarige bloeier die ook in het wild groeit, en bovendien de enige van alle soorten met een (lekkere) geur. De naam verraadt al wanneer het plantje tot bloei komt, een bloei die tot eind mei duurt en soms in augustus of september nog eens plaatsvindt.
Viooltjes voor binnen
Wil je violen binnen hebben, dan is het Kaaps viooltje (Saintpaulia ionanthe) hiervoor geschikt. Deze combineer je heel mooi met andere lentebloemen in een prachtige samenstelling voor in de eetkamer, of buiten op de tuintafel. Kies een decoratieve pot of tinnen schaal en vul die bijvoorbeeld met druivenhyacinten, campanula’s en viooltjes in blauw, wit en paars. Viooltjes staan ook heel mooi in combinatie met berkenhoutschors en mos. Ze zijn ideaal als decoratie op de vensterbank, in de serre, op het balkon of bijvoorbeeld op een houten trapje in de tuin. Ook leuk: vul een houten kist met je favoriete kleur en plaats die voor je deur. Een warm onthaal van je gasten.
Tuin vol viooltjes
In de tuin komen viooltjes goed tot hun recht in het voorjaar, tussen andere vroegbloeiende bloemen als narcissen, sneeuwklokjes en krokussen. Ook vergeet-mij-nietjes passen goed bij een border met viooltjes in diverse kleuren. Het voordeel van viooltjes is dat ze zelden kapot vriezen in de winter, zeker nu we vaker zachte winters hebben. Als het plantje slap hangt ’s winters, wil dat niet zeggen dat het dood is. In het voorjaar bloeit het zo weer op en ontwikkelt bloemknoppen. Heb je een variant die in de zomer bloeit? Plant deze dan pas na ijsheiligen, zodat de vorst geen vat meer heeft op het plantje.
Viooltjes zijn eetbaar
De bloemblaadjes van viooltjes hebben een milde, sla-achtige smaak en zijn prima te eten. Ze vormen een originele garnering bij je gerecht of dessert. Geef ze bijvoorbeeld een suikerlaagje (konfijten) en gebruik de blaadjes om je cake, ijs of pudding mee te versieren. Of eet ze rauw door een frisse voorjaarssalade of op brood. Gebruik je de blaadjes in een warm gerecht, voeg ze dan pas op het laatste moment toe. Benieuwd naar meer tips voor bloemen die je kunt eten? Lees over eetbare bloemen in je maaltijd.
Tips om te planten en te verzorgen
Vele maanden in het jaar kun je genieten van de kleurrijke bloemetjes. Voorwaarde is wel dat je ze goed verzorgt. Een paar handige tips.
- Plaats viooltjes in potgrond of omgewoelde aarde; ze zijn niet veeleisend wat betreft de grondsoort.
- Verwijder steeds uitgebloeide en dode bloemen, anders stoppen ze met bloeien.
- Houd de grond licht vochtig en laat de plantjes niet uitdrogen.
- Zet ze het liefst op een warme, zonnige plek, maar geef ze wel veel water. Ook in halfschaduw doen viooltjes het prima.
- Geef in droge perioden, ook in de winter, goed water. Zeker viooltjes in potten kunnen dan uitdrogen.
- Exemplaren in potten plaats je ’s winters beter dicht bij huis of schuur, zodat er minder kans is op bevriezing.
Gestapelde viooltjes op de tuintafel
Heb je (licht)groene vingers? Dan is het leuk om bij de eerste voorjaarszon op de tuintafel deze toren van viooltjes te maken. Met een vrolijk resultaat waar je lang plezier van hebt. Dit heb je nodig:
- Drie brede, ondiepe (tinnen) schalen van verschillende grootte
- Twee glazen (conserven)potten met een brede bodem
- Potgrond
- Veel verschillende, kleurige viooltjes
Zo doe je het:
- Kies voor elke laag één kleur of ga juist voor een mix van kleuren. Neem schalen in verschillende maten, die je stapelt met omgekeerde glazen potten ertussen. Zet eerst de pot ondersteboven in de grootste schaal. Vul de ruimte eromheen op met potgrond en plant een eerste partij viooltjes.
- Plaats de tweede schaal erop en vul die op dezelfde manier.
- Plant dan in de kleinste schaal uitsluitend viooltjes en stapel ten slotte de laatste schaal op de toren. Het resultaat: een fleurig ensemble!
