De rododendron (Rhododendron) groeit van origine in onder meer Nepal en het Himalayagebergte. Tweeduizend jaar geleden werd hij in potten gekweekt in Japan en China. De naam is een samenstelling van de Griekse woorden voor roos en boom. De hele winter zitten de ‘rozen’ al verpakt in dikke, lichtgroene knoppen. Die ontluiken, afhankelijk van de soort, in de lente óf zomer. De bloemen zijn trechtervormig en groeien in tuilen, soms met wel 15 tegelijk. Vaak zijn ze tweekleurig of bezet met donkerkleurige vlekken. Sommige rododendrons geven nog een toegift in de herfst. Wil je optimaal genieten van rododendrons in je tuin, combineer dan vroeg- en laatbloeiers met elkaar.
Soorten rododendron
In het wild zijn tussen de 800 en 1100 soorten rododendron bekend, verdeeld over acht ondergeslachten. De meeste daarvan zijn niet geschikt voor ons klimaat. Maar gelukkig is er inmiddels een zeer kleurrijk aanbod van (redelijk) vorstbestendige cultivars verkrijgbaar. Die verschillen niet alleen in bloemkleur, maar ook in formaat. Zo zijn er echte dwergheesters die je in pot kunt kweken. Maar er zijn ook reuzen van rododendrons die wel vier meter zijn. Iets om rekening mee te houden als er rododendrons op je wenslijstje staan. Behalve donkergroen blad zijn er ook soorten met lichter groen en zelfs bont blad.
Bosrododendron
Een klassieker onder de rododendrons is R. ponticum. In Nederland kom je hem veel in parken en op landgoederen tegen, waar hij niet zelden oversteekt naar de natuur. Deze ‘bosrododendron’ bloeit lilaroze in het voorjaar en ruikt sterk. Geliefd is ‘Cunningham´s White’, een van de vroegst bloeiende cultivars in maart. De heester geeft veel witte bloemen en wordt circa 150 cm hoog en breed. De zuurstokroze bloemen van R. ‘Furnivall s Daughter’ ontluiken in mei en hebben een opvallende, donkerroze tekening. Voor een kleine tuin zijn soorten die laag blijven een aanrader. Mooi meerkleurig bloeit ‘Percy Wiseman’ (150 cm). Met ‘Moerheim’ heb je een echte dwergrododendron te pakken die lila bloeit (50 cm).
Waar moet mijn rododendron staan?
Rododendrons staan graag in de lichte schaduw of halfschaduw tussen andere heesters en bomen. Enkele uren indirect zonlicht per dag is wel nodig voor de bloei. Over het algemeen geldt: hoe groter het blad, hoe kleiner de behoefte aan zonlicht. Rododendrons wortelen ondiep. Laat de grond onder de struiken zoveel mogelijk vrij, om wortelconcurrentie te voorkomen. Rododendrons houden van zure grond, zoals het een bosplant betaamd. Zorg voor humusrijke grond die goed doorlatend is. Op de kleigrond slaan ze om die reden vaak niet goed aan. Een laagje bladaarde houdt de bodem onder en rondom rododendrons bedekt en zorgt tegelijkertijd voor voeding.
Wanneer kun je rododendrons planten?
De beste planttijd voor rododendrons is de herfst. De wortels kunnen zich dan nog goed zetten voor de winter. In de lente kun je ze ook aanplanten, maar voorkom daarbij wel dagen met vorst of extreme warmte. Blijf de eerste weken goed water geven. Een rododendron plant je op circa 40 cm diepte in een ruim plantgat. Maak de kluit goed nat alvorens deze te planten. Dek daarna het plantgat af met een laagje bladaarde, houtsnippers of boomschors. Dit beschermt de kluit tegen uitdrogen.
Hoe verzorg je rododendrons?
Van april tot oktober kun je de heesters bemesten. Hiervoor is speciale mest verkrijgbaar. Kort na de bloei kun je rododendrons eventueel snoeien om de vorm te behouden. Knip daarbij dan slechts enkele takken terug. Wil je dat een jonge struik snel vol wordt, snoei dan voor de bloei in maart. Daardoor krijg je geen bloei, maar steekt de plant alle energie in het vormen van nieuwe scheuten.
Aandachtspunten bij rododendrons
Lange, warme zomers zijn zwaar voor rododendrons; ze kunnen niet tegen droogte. Tref dus tijdig voorzorgsmaatregelen als je rododendrons plant, bijvoorbeeld met een automatisch watergeefsysteem. Krijgt een heester gele bladeren, dan is de grond waarschijnlijk niet zuur of doorlatend genoeg. Ligt er een berg sneeuw op de struik; veeg dit dan voorzichtig weg om te voorkomen dat er takken breken. Helaas hebben rododendrons momenteel last van een schimmel die wordt overgebracht door de Amerikaanse rhododendroncicade. Vooral de soorten met kleverige bloemknoppen worden aangetast. Verwijder eventueel aangetaste knoppen en lok vogels naar de tuin die de insecten eten.
Rododendron versus Azalea
Hoewel azalea’s officieel onder het geslacht Rhododendron valt, worden er nog steeds heesters onder deze naam verkocht. Het gaat dan vaak om Japanse azalea’s R. Tsutsusi en R. mollis. De laatste verliest zijn blad, net als R. Pentanthera. Het blad van deze heesters is kleiner en ook qua formaat onderscheiden ze zich; azalea’s worden maximaal 100 cm hoog. Wel bloeien ze vaak rijker dan rododendrons. Er bestaan ook hybride kruisingen tussen rododendrons en azalea’s; Azaleodendrons.
Rododendrons combineren
Staan er veel bomen in je tuin, dan kun je rododendrons planten als onderbegroeiing. Ze zullen het goed doen in de halfschaduw. Dankzij hun vaak hoge, donkere silhouet kun je rododendrons ook inzetten als achtergrond voor opvallende vaste planten en kleine heesters. Ook bloembollen steken mooi af tegen het donkergroene blad. Let hierbij wel op bodemwensen; een combinatie met andere zuurminnende planten gaat het best. Denk daarbij aan varens of bodembedekkers als de goudaardbei.
