Spintmijten zijn een veelvoorkomende plaag die je planten kunnen verwoesten. Spintmijten behoren tot een diverse groep van geleedpotigen en zijn planteneters, kleiner dan luizen. De volwassen vrouwtjes zijn ongeveer een halve millimeter groot, maar ze kunnen zich snel vermenigvuldigen en aanzienlijke schade aanrichten aan planten. Vroege herkenning van een spintmijtbesmetting is essentieel om snel actie te ondernemen. Witte stippen en spinnenwebben op je planten zijn tekenen dat je te maken hebt met deze vervelende beestjes. Gelukkig zijn er effectieve manieren om spintmijten te bestrijden. Van biologische bestrijdingsmiddelen tot natuurlijke huismiddeltjes zoals azijn en knoflook, er zijn diverse methoden die echt werken in de strijd tegen spintmijten.
Project Spintmijt
Buitenleven sprak met Karen Bisschop, onderzoeker bij Project Spintmijt over dit beestje én haar onderzoek. Dit onderzoek, van onder andere KU Leuven, onderzoekt de rol van tuinen in de aanpassing van spintmijten, waarbij ze de genetische diversiteit in tuinen willen onderzoeken, vanwege de variatie in hun gebruik en inrichting. Bisschop vertelt: “Ons onderzoek draait vooral om de bonenspintmijt (Tetranychus urticae), een klein beestje dat behoort tot de spinachtigen (geen insecten!) en zich graag ophoudt op wel meer dan 900, misschien zelfs wel 1000 verschillende plantensoorten. We willen graag ontdekken hoe deze mijt zo’n breed scala aan planten kan overleven.”
Schade door spintmijt
Spintmijten zuigen bladcellen leeg met hun naaldachtige monddelen, daardoor krijgen de bladeren witte stippen. Kleine aantallen zorgen doorgaans voor weinig problemen, maar als de populaties spintmijten groot worden, kan dit wel voor problemen zorgen en kunnen planten eraan doodgaan. Aangezien de bonenspintmijt gemakkelijk 10 eitjes per dag legt, kunnen populaties snel heel sterk groeien. Vooral de combinatie met droogte maakt het de planten moeilijk. Bij mensen kunnen spintmijten misschien zorgen voor wat irritatie op de huid, maar verder zijn ze niet schadelijk voor ons.
Spintmijt voorkomen
“Spintmijten voorkomen is behoorlijk moeilijk”, legt Bisschop uit. “Als een enkel vrouwtje op een plant aankomt, kan ze zich zelfs onbevrucht voortplanten. In dat geval zal ze wel enkel mannelijke nakomelingen krijgen, maar als deze haar bevruchten, kan een populatie snel verder groeien. Een meer diverse tuin kan helpen om grote populaties aan spintmijten te verminderen. Als er al spintmijten in je tuin zitten, kunnen roofmijten helpen (bijvoorbeeld Phytoseiulus persimilis). Je kunt ook proberen om andere predatoren aan te trekken zoals lieveheersbeestjes. Plant bijvoorbeeld bloemen met veel nectar of stuifmeel of laat ze staan in je tuin in plaats van te maaien. Neemolie wordt ook regelmatig gebruikt tegen spint, al zijn sommige soorten er resistent tegen. Dat is een bijkomend probleem van spintmijten, ze passen zich heel gemakkelijk aan nieuwe omgevingen aan (plantensoorten, temperaturen, bestrijdingsmiddelen).”
Bisschop voegt er nog aan toe: “Spintmijten kunnen zich actief en passief (met de wind) verplaatsen, maar ze kunnen ook gemakkelijk met jou meereizen. Na een natuurwandeling zou je dus van outfit kunnen wisselen voor je in je tuin, moestuin of serre komt.”
Deze planten kunnen de spintmijt aan
Bisschop: “Als je zou spreken over een specifieke soort zou ik zeggen dat sommige planten inderdaad beter bestand zijn. De bonenspintmijt kan bijvoorbeeld niet goed overleven op planten van de grassenfamilie, zoals maïs. Planten van de nachtschadefamilie (tomaten, aardappels, etc.) hebben vrij veel afweerstoffen en veel trichomen (de haren van een plant), die het spintmijten moeilijk kunnen maken om hun webben te maken en over de bladeren te lopen. Er zijn echter behalve de bonenspintmijt nog vele andere spintmijtsoorten, de tomatenspintmijt (Tetranychus evansi) is bijvoorbeeld meer gespecialiseerd op planten van de nachtschadefamilie. Deze soort kwam vroeger vooral in meer zuidelijke gebieden voor. maar tegenwoordig wordt ze ook in België gezien. Het zou goed zijn om dergelijke soorten ook meer in kaart te brengen.”
Waarom is het onderzoek zo belangrijk?
Bisschop legt uit: “Als de mijten voorkomen op plekken waar veel verschillende planten groeien, kan dat hen helpen om genetisch divers te zijn. En dat is belangrijk, want het maakt hen veerkrachtiger tegen veranderingen in hun omgeving. “Maar het is niet alleen de diversiteit van planten die van invloed is, ook de specifieke locatie van de mijtenpopulatie speelt een rol. Denk aan drukke bospaden of paadjes in tuinen waar mensen en dieren regelmatig langskomen. Deze mijten kunnen namelijk meeliften op die voorbijgangers. Dit heet dispersie en het zorgt ervoor dat bepaalde bacteriën of handige genen worden uitgewisseld tussen verschillende populaties.” Super interessant, toch?
Met ons onderzoek willen we dus eerst en vooral achterhalen waar deze mijten zich voornamelijk ophouden en in hoeverre de omgeving daarbij een rol speelt. Deze informatie helpt ons niet alleen om meer te weten te komen over wat de mijten aantrekt, maar het geeft ons ook antwoorden op fundamentele vragen over het belang van genen, microben en de omgeving. En wie weet kunnen we in de toekomst, als we weten hoe we schadelijke plaagsoorten het beste kunnen aanpakken, misschien zelfs soorten helpen die het moeilijk hebben.”
Heeft de spintmijt ook nut?
“Spintmijten maken deel uit van het voedsel van lieveheersbeestjes, roofwantsen, en verschillende andere predatoren. Spintmijten hebben dus voor de mens op het eerste zicht weinig nut, maar het volledig verstoren van voedselwebben kan uiteraard wel negatieve gevolgen hebben”, aldus Bisschop.
Hoe help ik mee?
Om het onderzoek van Project Spintmijt mogelijk te maken, roepen ze iedereen op om deel te nemen. “Als je planten hebt, zowel binnen als buiten, kun je helpen! We willen graag weten op welke planten spintmijten voorkomen en onder welke omstandigheden ze zich het liefst bevinden. Om ze te vinden, kun je letten op plantenschade op je kamerplanten, in je serre of (moes)tuin. Typische schade veroorzaakt door spintmijten omvat het maken van fragiele webben die kriskras door elkaar lopen, lichaamskleuren variërend van lichtgroen tot bruinig en donkerrood, en witte puntjes op de bladeren als gevolg van het leegzuigen van plantencellen”, legt Bisschop uit. “Enkele handige tips om spintmijten te identificeren zijn dat ze vaak onderkant van bladeren bewonen, van warmte houden en daarom vaak binnen of in serres te vinden zijn. De meest voorkomende soort is de bonenspintmijt.”
“We hopen met jouw hulp meer te leren over deze beestjes en hun gedrag. Grote populaties spintmijten worden meestal waargenomen in augustus en september. Jouw bijdrage kan waardevolle inzichten opleveren om effectieve strategieën te ontwikkelen om spintmijten onder controle te houden en de schade aan planten te verminderen. Help je mee?”
Klik hier en ontdek hoe je Project Spintmijt kunt helpen.