Rudbeckia in geel, oranje en rood
Gele zonnehoed (Rudbeckia) is een sterke vaste plant die de border opfleurt vanaf juli tot oktober. De straalbloemen staan rondom een vaak zwart gekleurd hart, de kegel. De stengels, afhankelijk van de soort tussen de 70 en 150 cm hoog, zijn lichtbehaard en stevig, waardoor de plant niet snel omvalt. Deze gezonde en sterke vaste plant is vernoemd naar een collega van de Zweedse botanist Linnaeus. In de wildernis van Noord-Amerika groeien circa 25 verschillende soorten Rudbeckia. De Nederlandse naam gele zonnehoed verwijst naar de kleur van de botanische vorm. Veel soorten en ook cultivars bloeien in een geeltint, maar inmiddels hebben kwekers ook allerlei andere kleuren gekruist. Zo zijn er oranje zonnehoedjes, roestbruine en rode bloemen met contrasterende gele kransen. Rudbeckia’s zijn mooie snijbloemen die lang staan op de vaas. Als je ze laat afsterven in de tuin, zorgen ze voor mooie wintersilhouetten.
Aantrekkelijk voor de dieren
De bloemen van de gele zonnehoed trekken veel insecten aan. Vlinders, bijen, hommels en allerlei soorten zweefvliegen komen op de nectar af. Ook uitgebloeid zorgen de zonnehoedjes nog voor leven in de tuin; vogels zijn dol op de zaden, vooral op de eenjarige Rudbeckia hirta.
Rudbeckia fulgida en andere soorten
De verschillende soorten Rudbeckia zijn onder te verdelen in drie groepen: de vaste planten, tweejarigen en eenjarigen. Let daar goed op als je bij een kweker of tuincentrum van die vrolijk bloeiende planten koopt. Vaste planten als de Rudbeckia fulgida en R. laciniata kunnen heel lang meegaan in de tuin. De goudgele bloemen van ‘Goldsturm’ zijn bijvoorbeeld populair onder tuiniers. Ze hebben een opvallend groot, zwart hart. Een kleinere variant hiervan is ‘Little Goldstar’. Bijzonder is Rudbeckia occidentalis ‘Black Beauty’. De bloemen hebben geen bloemblaadjes, maar alleen groene kelkbladeren rond een opvallende, grote kegel. Ben je op zoek naar mooie vaste soorten, kijk dan eens bij Tuingoed Foltz.
Eenjarige en tweejarige zonnehoed
Rudbeckia hirta is een geliefde eenjarige die bloeit met grote bloemen in een kleurrijk assortiment. Zo is er de rode ‘Sahara’ en kleurrijke ‘Cappuccino’. In zachte winters kan de plant overleven en opnieuw uitlopen in de lente. De tweejarige R. triloba, ook wel ’Suzanne met de bruine ogen’ genoemd, geeft meer maar kleinere bloemen. De plant vormt eerst een bladrozet en bloeit het jaar erop. Deze soort zaait zich zo goed uit, dat je ieder jaar wel weer ergens een nieuwe stevige pol mag verwachten. Zaad van mooie Rudbeckia’s verkopen ze onder meer bij Vreeken Zaden.
Verzorging van de zonnehoed
Gele zonnehoeden houden van de zon, maar gedijen ook in halfschaduw. De vaste planten kunnen goed tegen de droogte. Houd de een- en tweejarigen in de gaten in periodes van droogte; watergeven kan dan nodig zijn. Voorkom natte voeten met goed doorlatende grond. In de lente kun je de groei stimuleren met organische mest. Verwijder regelmatig de uitgebloeide bloemen om het vormen van nieuwe knoppen te stimuleren. Ook kun je de zijtakken afknippen als snijbloem. Laat de plant afsterven voor een mooi wintersilhouet; aan het begin van het voorjaar kun je hem vervolgens afknippen.
Vermeerderen en zaaien doe je zo
Vaste Rudbeckia’s kun je elke drie à vier jaar opnemen en delen. Zo blijft de plant gezond en groeikrachtig. Eenjarigen kun je zelf zaaien in maart, tweejarigen in zomer of najaar. Het zaad dat zelf valt van de planten, schiet niet zelden ook wortel, waarmee je na zachte winters soms een overdaad aan Rudbeckia’s hebt in je tuin. Ook vaste Rudbeckia’s kun je zelf zaaien, de beste periode hiervoor is de zomer.
Rudbeckia of Echinacea?
Voorheen werd de rode zonnehoed, Echinacea purpurea, ook onder de Rudbeckia’s geschaard. En nog steeds zie je die naam wel voorbij komen voor de gele zonnehoed. De familieleden worden in het Nederlands bovendien beide ‘zonnehoed’ genoemd. Vroeger was het makkelijk om beide uit elkaar te houden; Echinacea’s bloeiden vooral roze en paars. Maar er zijn inmiddels ook gele Echinacea’s. De makkelijkste manier om ze uit elkaar te houden is met je handen. Rode zonnehoedjes hebben een duidelijk voelbaar stekelbolletje in het hart. Vandaar dat deze soort ook wel egelhoofd wordt genoemd. Bij Rudbeckia’s voelt het hart zachter aan en vaak is het minder groot. Wil je graag gele Echinacea’s? Bedenk dan dat de Rudbeckia vele malen sterker is dan deze vaak zwakke cultivars. Inmiddels zijn er ook kruisingen tussen Echinacea en Rudbeckia op de markt, zoals de donkerrode ‘Summerina Pumpernickel’.
Rudbeckia combineren
Een hele wolk gele zonnehoed in je border combineer je prachtig met vaste planten die een andere bloeiwijze hebben. Denk hierbij aan zwierige siergrassen, het hoge koninginnekruid (Eupatorium cannabinum) of de vurige aren van montbretia (Crocosmia). Ook laatbloeiende planten met contrasterende kleuren als blauwe distels, Salvia’s en herfstasters combineren spannend met bonte Rudbeckia’s.
