1. Japanse zuurbes met prachtige kleuren
Het is misschien een wat ouderwetse struik, maar de Japanse zuurbes (Berberis thunbergii) heeft ’s winters een streepje voor op veel andere heesters. Hij zit dan namelijk vól met rode besjes. Dat zorgt niet alleen voor kleur in je tuin, maar ook voor leven. Grote kans dat er lijsters afkomen op de kleine vruchtjes. Er zijn honderden soorten zuurbes, waarbij je onder meer kunt kiezen uit bladkleur; van frisgroen en felgeel tot lichtrood en donkerpaars. De trossen gele of oranje bloemen in de lente ruiken heerlijk en lokken veel insecten naar de tuin. En dáár snoepen bepaalde vogels dan ook weer van. De Japanse zuurbes heeft een mooie herfstkleur en is bladverliezend, maar er zijn ook wintergroene soorten.
2. Meidoorn: bessen in het najaar
In het zuiden en oosten van Nederland maken ze deel uit van een karakteristiek heggenlandschap: meidoorns (Crataegus). In de lente vormen deze hagedoorns lange, witte linten dankzij de bloesems. In het najaar kleuren ze rood van de bessen. Vinkjes, spreeuwen en meesjes komen op de bessen af. Tussen de doorntakken kunnen ze schuilen voor grotere vogels die ook een besje willen meepikken, zoals als pestvogels en kraaien. Geen ruimte voor een meidoornhaag? De meidoorn is er ook in boomvorm. Zo is de Crataegus ×lavalleei ‘Carrierei’ een echte blikvanger. Het blad blijft lang aan de boom en vogels zijn dol op de trossen oranjerode bessen. Voor de kleine tuin is een variëteit als Crataegus monogyna ‘Compacta’ beter geschikt.
3. Vele soorten hulst
Hulst is een mooie, wintergroene verschijning in de tuin. Behalve het karakteristieke blad – met of zonder scherpe stekels – zijn vooral de bessen opvallend. Veel vogels zijn er dol op. Als je in de winter een vrolijk geschetter hoort in de tuin, is de kans groot dat er een vlucht kramsvogels is neergestreken in de hulst. Ze staan erom bekend dat ze hele woonwijken afschuimen om hulstbessen te verorberen. Er zijn wel 400 verschillende soorten hulst verkrijgbaar. De ‘gewone’ soort die je ook veel in Nederlandse bossen aantreft, is de scherpe hulst (Ilex aquifolium). Een oersterke, langzame groeier. Een mooie variëteit is ‘Alaska’, met getand blad. De populaire Japanse hulst (Ilex crenata), dé buxusvervanger, geeft geen rode maar kleine zwarte bessen. Hier lees je meer over hulst in de tuin.
4. Gele kornoelje met grote bessen
Als je het niet erg vindt om bessen te delen met vogels, is gele kornoelje een must voor een vogelbosje in je tuin. Deze Cornus mas geeft namelijk smakelijke, relatief grote bessen. Nog een pluspuntje van deze kornoelje; het is een winterbloeier. Aan de nog kale takken verschijnen in februari gele bloemen. Daarna vormen zich groene bessen, die in het najaar rijpen. Het geslacht Cornus heeft nog veel meer mooie én nuttige blikvangers. De rode kornoelje bijvoorbeeld, die blauwzwarte bessen geeft. Bitter voor de mens, maar merels, lijsters en ook duiven zijn er dol op. Dankzij de dichte takkenbossen vinden kleine zangvogels er beschutting in de winter. De struik doet het zelfs goed op arme, droge grond. Lees verder over kornoelje in de tuin.
5. Zoete vruchten van moerbei
De moerbei (Morus) heeft een beetje last van zijn imago in de Nederlandse (stads)tuin; de zwarte vruchten geven namelijk donkere vlekken op bestrating en meubilair. Wanneer je deze fraaie verschijning in een vogelbosje plant, heb je dat probleem niet. Vogels vechten als het moet om de zoete, grote vruchten, die rijpen aan het einde van de zomer. Behalve deze zoete Morus nigra is er ook een witte moerbei (Morus alba). Deze vruchten kleuren van wit naar rood en zijn iets zuurder van smaak. De bomen laten zich goed in vorm snoeien.
6. Drents krentenboompje met bloesem
In het voorjaar is het een van de eerste bomen, struiken eigenlijk, die in de bloesem schieten: het Drents krentenboompje (Amelanchier lamarckii). In de zomer verschijnen er overheerlijke bessen aan de takken. Alleen zie je deze krentjes bijna nooit in het wild; ze worden gepikt door vogels voordat mensen de kans krijgen. Dit krentenboompje is ook een aanwinst voor je vogelbosje vanwege de bloesem en de mooie oranje herfstkleur. En gelukkig stelt hij niet veel eisen aan bodem of grondsoort.
7. Dwergmispel tegen de schutting
De wilde dwergmispel (Cotoneaster integerrimus) kom je regelmatig tegen in bossen in Nederland. De struiken geven trossen met rode vruchten. Er zijn tientallen soorten gekweekt voor tuinen, waaronder Cotoneaster horizontalis. Deze dichte struik groeit breed uit met een waaierachtige effect; ideaal om tegen een muur of schutting te leiden. Maar hij wordt ook vaak als bodembedekker toegepast. In het najaar kleuren de glanzende groene blaadjes paarsbruin. In mei-juni verschijnen de witte bloemen, waarna de rode vruchten zich vormen. Vooral vinkjes zijn hier dol op.
Wil je meer doen voor vogels? Help vogels de winter door met deze tips.
