Winterhard of wintergroen?
Wie het over een tuin heeft die bestand is tegen een bezoekje van Koning Winter, heeft het vaak over winterharde en wintergroene planten. Toch betekent dit niet hetzelfde. Winterharde planten zijn planten die de vrieskou en vorst overleven en dus in de lente of zomer weer opnieuw bloeien. Dit kunnen vaste planten zijn, heesters of bomen. Wintergroene planten daarentegen behouden dan wel hun bladeren of groene kleur tijdens de winter, maar dat wil niet zeggen dat deze ook bestand zijn tegen vorst. Met andere woorden: een wintergroene plant is niet altijd wintervast! Sommige van deze planten kunnen bij een strenge winter namelijk bevriezen. Maar er zijn natuurlijk ook groenblijvende winterharde planten, een mooie combinatie: de behouden en hun bladeren en/of kleur én overleven de vorst. Win-win.
Half winterharde planten
Naast de winterharde en groenblijvende planten, zijn er ook half winterharde planten. Deze soorten kunnen wel tegen vorst, zo lang het maar niet te lang aanhoud of het té koud is. De struikveronica (Hebe) is een groenblijvende, half winterharde plant. Tip: bedenk de grond van deze planten met wat hooi, oude takken of schors. Zo bescherm je ze tegen strenge vorst.
Houtige planten
Houtige planten kenmerken zich doordat de takken, stammen en/of wortels van de plant veel hout bevatten. Hierdoor zijn ze behoorlijk stevig. De boom is een bekende houtige plant, maar ook heesters, coniferen en rozen zijn houtig. De winterhardheid van deze planten wordt beïnvloed door het vochtgehalte in de bodem. Een combinatie van kou en veel water kan dodelijk zijn. Hoe droger de grond, hoe groter de overlevingskans. Maar sommige planten kunnen nu eenmaal beter tegen barre omstandigheden, zoals een deken van sneeuw of flinke vorst. Daarom een aantal voorbeelden van deze houtige, winterharde planten.
1. Groenblijvende rododendron
Allereerst een van de bekendste: de rododendron. Deze heester is houtig, blijft gewoon groen in de winter, komt in vele soorten en maten én is op veel plekken verkrijgbaar. De kleur van de bloem varieert van wit tot oranje of knalroze. Sommige rassen verdragen temperaturen tot wel -20 °C. Een mooie variatie is Rhododendron ‘Cunningham’s White’, die bloeit in mei en de bloemen kleuren prachtig roze/wit.
2. Knalrode Japanse esdoorn
De Japanse esdoorn komt ook in vele soorten en maten. Je vindt hem als boom, middelgrote heester en zelfs als bonsai. Het blad van Acer Palmatum ‘Ohsakazuki’ is bronsgroen, maar verandert in de herfst in een opvallend rode kleur. Deze prachtige variatie van de Japanse esdoorn kan een grote struik zijn, maar ook een kleine boom. De hoogte varieert van 1,4 tot 5 m, maar blijft na tien jaar meestal steken op 3 m. Helaas is de plant niet wintergroen, want hij verliest al zijn blad. Daar staat tegenover dat sommige Japanse esdoorns temperaturen tot -20 °C aankunnen. Bekijk verzorgingstips voor de Japanse esdoorn.
3. Stekelige blaadjes van hulst
Veel mensen kennen hulst (Ilex) uit de kerststukjes of in de vorm van een chocolaatje. Het is een groenblijvende variant onder de winterharde planten. Zo groenblijvend, dat er in het verleden allerlei magische krachten aan hulst zijn verbonden. De Ilex x meserveae ‘Blue Princess’ heeft glanzend donkergroene bladeren die erg stekelig zijn. Tijdens het snoeien is het daarom raadzaam om beschermende kleding te dragen. In het najaar krijgt deze hulst giftige, rode bessen en in april/mei een witte bloem. Vogels vinden de bessen van hulst over het algemeen niet zo lekker, maar als ze honger hebben, eten ze deze wel. Lees verder over soorten hulst (Ilex) en tips voor verzorging.
4. Blauwe Russische salie
Een halfheester met grijsgroen ingesneden blad, blauwe bloemen en een aromatische geur: de Perovskia atriplicifolia ‘Blue Spire’, ofwel Russische salie. De stengels van deze plant bevatten minder hout dan de andere in dit rijtje, wat betekent dat hij minder stevig is. Deze winterharde plant bloeit in augustus en september en heeft dan een trosvormige, blauwachtige bloem, zoals lavendel. Dit is de reden dat de plant ook wel reuzenlavendel wordt genoemd. In het najaar en de winter sterven de zachte delen van de plant af. Let op: bij flinke vorst kan beschadiging optreden, dus bij sterke vrieskou zijn bescherming en goed snoeien vereist.
5. Volop keuze bij kornoelje
Een schitterende bloei in het voorjaar, maar ook ’s winters een blikvanger: kornoelje is jaarrond een mooie tuinplant. In de winter, als het blad is gevallen, blijven de gekleurde takken over. Met name de Cornus alba ‘Sibirica’ is bijzonder, want in de winter steken zijn felrode stelen helder af tegen het grauwe winterlandschap. De witte (Cornus alba), Canadese (Cornus sericea) of rode kornoelje (Cornus sanguinea) zijn meer voorbeelden van deze winterharde planten. Lees alles over de vele soorten en kleuren van kornoelje.
Meer winterharde planten
Natuurlijk zijn er nog veel andere heesters en kleine bomen die de winter overleven. Zo zijn de meeste hortensia’s ook winterhard en heb je veel rozen die de vorst doorstaan. Of zoek eens naar Japanse sneeuwbal (Viburnum plicatum) of meidoorn (Crataegus x lavallei).