Ondanks dat de lucht grijs en grauw kleurt, is het toch prettig om in de tuin bezig te zijn. Helaas bloeit en groeit er in de tuin in de winter niet zo veel. Planten leven in ruststand, bloemen zijn er voorlopig niet en het gazon heeft bijna geen onderhoud nodig. Maar vogels, eekhoorntjes en andere kleine zoogdieren zijn juist heel actief op zoek naar eten in de winter. Vandaar deze leuke winterklussen. En extra leuk: met veel van deze tuintaakjes help je de dieren in je tuin een handje. In de wintertuin, maar eigenlijk in alle seizoenen van het jaar.
1. Bouw een stapelmuurtje
Het bouwen van een stapelmuurtje is een leuke klus voor de tuin in de winter. Je maakt er speelse niveauverschillen mee in de tuin. Maak er een duurzaam project van door puin als oude stoeptegels, dakpannen en bakstenen een tweede leven te geven. Bouw een muurtje in de schaduw en plant het (als het niet vriest) vol met varens, muurbloemen en mossen. Of juist in de zon, zodat een microklimaat ontstaat voor kalkminnende rotsplanten. Bovendien help je hier insecten en kleine zoogdieren mee. Ze kunnen schuilen en nestelen in de kieren die ontstaan in zo’n gestapeld ornament.
2. Inventariseer je tuin
Dit is het perfecte moment om je tuin in te lopen en te kijken wat er normaliter allemaal groeit en bloeit. Koop een mooi notitieboekje en schrijf op wat je ziet. Welke elementen werkten het afgelopen jaar goed en welke minder? Ook is het een goed moment om te kijken welke planten je goed zijn bevallen en welke minder. Als je nu al een lijstje maakt, kun je nu al de juiste zaden bestellen om in het vroege voorjaar te planten. Tip: maak ook foto’s van dingen die je mooi vindt en plak ze in het boekje.
3. Leg een takkenril aan
Je ziet ze steeds vaker verschijnen op de erfgrens van landelijke tuinen: takkenrillen. Tussen een rij dubbele paaltjes wordt gedurende het jaar al het snoeihout gestapeld. Zo ontstaat niet alleen een stoere afscheiding, maar ook een veilige haven voor veel dieren. Muisjes, konijnen en vogels kunnen erin schuilen voor roofvogels, egels en vossen. Daarmee is zo’n takkenwal tegelijkertijd één grote voedselbank. De takken vergaan langzaam en voeden zo de bodem. Ook in de kleine tuin kun je een takkenril aanleggen. Bijvoorbeeld tussen twee borders of als omheining van de composthoop of moestuin.
4. Zet een composthoop op
Met een (kleine) composthoop in je tuin deze winter, maak je je eigen voedzame aarde. Maar je helpt er indirect ook de dieren mee. Ook ‘s winters is de temperatuur in een goed opgebouwde composthoop ietsje hoger dan de buitentemperatuur. En dat is behaaglijk voor alle bewoners. Want tussen het blad, fijngeknipte takken en afgestorven planten leven niet alleen wormen, maar ook onder meer pissebedden, slakken, mieren, kevertjes en duizendpoten. Vandaar dat je regelmatig vogels op de composthoop ziet rondscharrelen. Vooral merels en roodborstjes helpen je graag met het onderhouden van de composthoop.
5. Check de afwatering
De winter is een goede periode om eens kritisch naar de irrigatie in je tuin te kijken. Loopt al het water wel goed weg? Krijgen planten plaatselijk genoeg water als ze het nodig hebben? Er zijn veel systemen die ervoor zorgen dat je planten de juiste hoeveelheid water krijgen. Het ingraven van een fles met gaatjes bijvoorbeeld, of ga zelf met slangen en buizen in de weer. Een lekkende waterpijp onder een laag mulch werkt bijvoorbeeld prima en is handig als het later in het jaar weer vaker te droog weer is. Ook als je net nieuwe plantjes hebt geplant in het voorjaar, is zo’n irrigatiesysteem een goede manier om de juiste hoeveelheid water te geven op het juiste moment. Wil je ook graag planten die beter bestand zijn tegen de droogte? Lees dan onze top 5 van planten die van zon en droogte houden.
6. Bouw een insectenhotel
Lieveheersbeestjes kruipen samen om niet te bevriezen. Je komt ze tegen in holle stengels of tussen de planten in een windluw plekje in de tuin. Ook veel andere insecten gaan op zoek naar een droge schuilplek. Je staat ze bij met een insectenhotel op een zonnige plek in de tuin. In de gaatjes van oud hout en bakstenen, holle rietstengels, bamboestengels en bosjes snoeihout kunnen heel wat insecten schuilen. Ook fijn voor hongerige vogels! Geef het insectenhotel een stevig afdakje zodat het materiaal eronder niet vochtig wordt.
7. Laat uitgebloeide planten in je tuin staan in de winter
Een mooie tip: sommige kruidachtige planten en siergrassen zijn prachtig in de tuin in de winter als je ze niet snoeit en de vorst erop staat. De bloemen van bijvoorbeeld de rode zonnehoed (Echinacea), schoepkruid (Cephalaria), grote kaardebol (Dipsacus sylvestris), kruisdistel (Eryngium), zonnehoed (Rudbeckia) en de pimpernel (Sanguisorba) zijn hiervoor uiterst geschikt. Ook de vogels zullen je dankbaar zijn, omdat ze er nog zaadjes in vinden om te eten – een welkome voedselbron in de kale wintertuin van januari en februari. Wil je meer doen voor vogels? Check hoe je tuinvogels naar de tuin lokt.
Heb je nog niet voldoende inspiratie om te tuinieren in de wintermaanden? Lees meer tips voor de tuin in december.